Πληροφορίες για τις μεθόδους και τα εργαλεία της έρευνας

Οι άξονες της έρευνας

Δημογραφική συγκρότηση των εργατικών στρωμάτων
[.jpg, 27kB]
Αρμάθιασμα καπνού (1933).
Φωτ. Κώστα Ζημέρη, Αρχείο ΔΗ.Κ.Ι.

Ο άξονας αυτός της έρευνας εξετάζει τη σύνθεση και αναπαραγωγή του πληθυσμού του Βόλου, τις βασικές δημογραφικές παραμέτρους και τις μεταβολές που επιφέρει η σταδιακή ανάπτυξη μιας βιομηχανικής πόλης, καθώς και τη συμμετοχή γηγενών και επήλυδων, εποχικών ή μόνιμων εσωτερικών μεταναστών, προσφύγων κ.λπ. στη συγκρότηση των διαφόρων ομάδων του εργατικού πληθυσμού. Αξιοποιούνται οι δημογραφικές πηγές (δημοτολόγια, βιβλία ληξιαρχικών πράξεων, απογραφές πληθυσμού κ.λπ.) και κάθε άλλη πηγή που επιτρέπει να προσεγγιστούν ζητήματα όπως οι σχέσεις πόλης-υπαίθρου, η μονιμότητα της εγκατάστασης στην πόλη και κατ' επέκταση η ένταξη στο αστικό πλαίσιο, σε συνδυασμό με στοιχεία που προκύπτουν από άλλους άξονες της έρευνας, όπως η εποχικότητα της απασχόλησης κ.ά.

Iστορία της τοπικής οικονομίας
[.jpg, 20kB]
Διοικητικό Συμβούλιο του Εμπορικού Επιμελητηρίου (1928).
Αρχείο ΔΗ.Κ.Ι.

Εξετάζονται η ανάπτυξη και οι συσχετισμοί των επιμέρους τομέων (βιοτεχνία/βιομηχανία, εμπόριο -εξωτερικό και εσωτερικό-, κίνηση λιμανιού, υπηρεσίες κ.λπ.) και οι αντίστοιχες εξελίξεις στην απασχόληση. Ενδιαφέρουν ειδικότερα οι δομές των επιχειρήσεων (παραγωγικών και εμπορικών), οι βασικές εξελίξεις της τεχνολογίας, που επηρεάζουν τη σύνθεση και λειτουργία των μονάδων, τέλος η χαρτογράφηση των παραγωγικών και εμπορικών χώρων της πόλης του Βόλου. Οι σημερινές ετοιμότητες των μελών της ερευνητικής ομάδας και του διαθέσιμου υλικού ευνοούν την επικέντρωση στη βιομηχανία.


Ιστορία της εργασίας
[.jpg, 19kB]
Ξύλινη προβλήτα στο λιμάνι (1894).
Φωτ. Στ. Στουρνάρα, Δημαρχείο Βόλου

Στόχος είναι να μελετηθεί η διαμόρφωση της τοπικής αγοράς εργασίας σε συνάρτηση με τη βιομηχανική ανάπτυξη της πόλης, την κίνηση του λιμανιού, τις μεταφορές (σιδηρόδρομοι) και τα τεχνικά έργα. Αναζητούνται τα χαρακτηριστικά και οι μορφές της απασχόλησης στην πόλη, ο βαθμός πρόσδεσης των εργαζομένων στην εργασία και η διάρκεια της απασχόλησης (μονιμότητα ή κινητικότητα), η ειδικευμένη και ανειδίκευτη εργασία, οι επαγγελματικές ιεραρχίες, ο τεχνικός και έμφυλος καταμερισμός εργασίας στους βασικούς παραγωγικούς κλάδους της πόλης σε σχέση με τη διάρθρωση των αμοιβών, την κίνηση των ημερομισθίων, τη διαμόρφωση των εργατικών εισοδημάτων και τα επίπεδα διαβίωσης των εργατικών στρωμάτων της πόλης. Ο κλάδος της καπνεργασίας, βασικός παραγωγικός κλάδος στην οικονομία της πόλης, αποτελεί σε πρώτη φάση το παράδειγμα για τη διερεύνηση των ζητημάτων αυτών.

Συγκρότηση συλλογικών ταυτοτήτων
[.jpg, 25kB]
Απεργιακή συγκέντρωση (1936).
Αρχείο Γ. Ζωιτοπούλου-Ζιούτου

Η συγκρότηση των συλλογικών ταυτοτήτων διερευνάται μέσα από τη δημιουργία και εξέλιξη επαγγελματικών, «αλληλοβοηθητικών», αθλητικών κ.λπ. σωματείων γηγενών και προσφύγων, τοπικών συλλόγων και συνδικαλιστικών οργανώσεων. Ενδιαφέρουν επίσης ζητήματα κατοικίας των εργατικών στρωμάτων, η καθημερινή ζωή και η χρήση του ελεύθερου χρόνου, οι τόποι συνεύρεσης, κοινωνικότητας κ.λπ.. Πέρα από το αρχειακό υλικό σωματείων και συλλόγων, στόχος είναι να αξιοποιηθεί, για την πιο πρόσφατη περίοδο, η επιτόπια εθνογραφική έρευνα και η προφορική ιστορία, και οι σχετικές συλλογές προφορικού υλικού που δημιουργούνται στο Εργαστήριο Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Τμήματος.